Rokok elektronik atau vape menggunakan pengewap (vaporizer) berkuasa bateri untuk menghasilkan suatu aerosol daripada cecair yang berperisa khas yang disedut penggunanya untuk mendapat rasa seakan menghisap rokok tanpa membakar sebarang tembakau. Cecair khas ini biasanya diperbuat daripada nikotin (tidak semuanya), propilena glikol, gliserin dan bahan perisa.
Rokok jenis ini terdapat dalam berbagai
bentuk dan ukuran, tetapi terdapat tiga komponen utama dalam rokok elektrik, iaitu
bateri, atomiser, dan katrij yang berisi cairan (cartridge). Cecair
dalam tabung ini mengandungi nikotin, propilene glikol atau gliserin, serta
penambah rasa, seperti rasa buah-buahan dan cokelat. Beberapa rokok elektrik
memiliki bateri dan cartridge yang dapat diisi secara berulang.
Perkataan
"vape" berasal daripada perkataan slang bahasa Inggeris untuk
"vaporizer" iaitu alat yang digunakan untuk menghisap ganja,
tembakau dan campuran rokok lain. Kamus Oxford menambah "vape"
sebagai kata nama baru dalam kamusnya pada Ogos 2014.
Apa yang terkandung dalam rokok elektrik (vape)?
Dalam
cecair rokok elektrik mengandungi propilen glikol atau gliserin, nikotin, dan
penambah rasa.
- Propilen glikol atau gliserin berfungsi untuk menghasilkan wap air. Penelitian menunjukkan bahwa menghirup propilen glikol dapat menyebabkan iritasi saluran pernapasan pada beberapa individu.
- Nikotin ditemui di dalam konsentrasi yang berbeza-beza, antara 0-100 mg/ml dalam satu rokok elektrik.
- Penambah rasa, seperti rasa
cokelat, vanila, buah-buahan, dan lainnya, sehingga perokok elektrik dapat
menikmati sensasi rasa tertentu dalam setiap hisapannya.
- Komponen lainnya iaitu tobacco-specific nitrosamine (TSNA). TSNA merupakan kandungan karsinogen yang ditemui dalam tembakau dan rokok tembakau. Nitrosamin dalam jumlah sedikit ditemui di dalam cecair rokok elektrik. Semakin tinggi kadar nikotin, semakin tinggi juga kadar TSNA. Selain TSNA, juga ditemukan kandungan logam, seperti kromium, nikel, dan timah.
Fakta
berkaitan vape
·
Vape yang ada di pasaran terdiri
daripada campuran cecair khas yang digunakan untuk menghasilkan wap cecair
seakan-akan asap. Cecair khas itu biasanya mengandungi bahan seperti glycerin
dan propylene glycol. Selain itu, bahan pewarna, perisa dan juga nikotin turut
dicampurkan ke dalam sesetengah jenis cecair vape.
·
Cecair itu akan dipanaskan
menggunakan elemen pemanas dalam vape, seterusnya menghasilkan wap cecair untuk
disedut. Namun, kandungan cecair dalam vape ini dikhuatiri berpotensi membawa
kemudaratan kepada kesihatan pengguna terutamanya kanak-kanak kerana sedutan
wap cecair dengan isi kandungan dalam cecair vape boleh mengganggu fungsi
paru-paru manusia dalam pertukaran gas.
·
Bagi peranti yang mengandungi
nikotin, kesannya sama dengan rokok termasuk menyebabkan ketagihan. Insiden
pengambilan dos nikotin berlebihan boleh berlaku akibat penggunaan vape kerana
cecair nikotin yang disediakan tidak dipantau selia kepekatan dan kekuatannya.
Adakah vape selamat untuk kanak-kanak?
· Fenomena penggunaan vape menjadi ikutan
anak muda dan kanak-kanak. Hal ini amat membimbangkan kerana ia bertentangan
dengan Pelan Strategik Kebangsaan Bagi Kawalan Tembakau 2015-2020 dengan misi
menjadikan Malaysia negara bebas daripada sebarang bentuk amalan merokok
menjelang 2045.
·
Tabiat menghisap vape dalam kalangan
kanak-kanak, terutamanya murid sekolah adalah gejala yang menggusarkan guru dan
ibu bapa.
·
Tambahan pula, cecair vape yang
mengandungi nikotin bukan saja boleh menyebabkan ketagihan, malah boleh
membahayakan kesihatan kanak-kanak apabila dos berlebihan diambil.
·
Pelbagai perisa dan pewarna dalam
cecair vape akan menarik kanak-kanak untuk mencuba. Keadaan ini juga dikhuatiri
akan membuka gerbang kepada percubaan bahan-bahan ketagihan lain seperti rokok,
bahan hidu perangsang contohnya gam dan dadah.
Nikotin di dalam vape
· Nikotin adalah bahan
yang didapati daripada tumbuhan dan merupakan ubat peransang semulajadi. 0.6% –
3% nikotin dikenalpasti ada dalam daun tembakau kering manakala 2-7 ug/kg dalam
tumbuhan lain. Nikotin dapat menyebabkan ketagihan sama seperti ketagihan
kepada heroin dan kokain. Nikotin memberi kesan kepada psikologi seperti mampu
mengubah mood dan biasanya peransang dan penenang. Nikotin menyebabkan hati
mengeluarkan glukosa dan adrenalin yang meransang. Nikotin juga menenangkan,
menajamkan fikiran, merehatkan dan meningkatkan fokus. Namun ianya juga
mengurangkan selera dan meningkatkan metabolisma. Perokok biasanya mengalami
kekurangan berat badan.
·
Apabila nikotin disedut
melalui paru-paru dan terus mengalir melalui darah ke otak, dalam 7 saat akan
meransangkan otak mengeluarkan banyak bahan kimia yang meransang saraf. Ianya
dapat meningkatkan tumpuan dan ingatan, meningkatkan fokus, meningkatkan nafsu
seksual, mengurangkan sakit, mengurangkan kerisauan, meningkatkan kesan dopamine
dan meningkatkan sensitiviti otak.
·
Namun nikotin juga mampu
meningkatkan tekanan darah dan kadar degupan jantung. Pengambilan nikotin dalam
jumlah yang tinggi (30mg-60mg) mampu mengakibatkan kematian kepada manusia
dewasa.
·
Namun pengambilan
nikotin melalui rokok menyebabkan masalah kesihatan lain yang lebih besar
seperti kanser, jantung dan paru-paru.
